Hart- en vaatziekten
Impressie van de publicaties over de relevantie van het microbioom
Het is misschien niet voor iedereen vanzelfsprekend om hart- en vaatziekten onder de kop metabole ziekten te plaatsen. De reden voor deze indeling is dat het risico op hart- en vaatziekten en de bijbehorende risicofactoren een belangrijke rol spelen in het metabool syndroom en er om die reden gesproken wordt van cardiometabole ziekten (1). Er zijn diverse factoren gerelateerd aan hart- en vaatziekten, waaronder hoge bloeddruk, een verstoord lipidenprofiel in het bloed, atherosclerose(aderverkalking), en systemische ontsteking, en er zijn diverse aanwijzingen die een relatie met het microbioom suggereren. Patiënten met zgn. inflammatory bowel disease hebben bijvoorbeeld een groter risico op cardiovasculaire incidenten, ondanks het feit bij hen minder vaak ‘klassieke’ risicofactoren voor hart- en vaatziekten voorkomen, wat wijst op een link tussen darm en hart (2). Ook is bekend dat er ontstekingsreacties betrokken zijn bij atherosclerose en dat het microbioom dit beïnvloedt (3,4), en dat bij patiënten met vastgestelde atherosclerose de samenstelling van het microbioom meer ontstekingsbevorderend was vergeleken met gezonde proefpersonen (3). Dergelijke ontstekingsreacties worden o.a. toegewezen aan bacteriële stoffen die onbedoeld in het bloed terechtkomen, wat het gevolg kan zijn van een verhoogde doorlaatbaarheid van de darmwand (de zgn. ‘lekke darm’). In dit licht is het opvallend dat er in een studie in het bloed van patiënten met diverse hart- of vaatziekten meer bacterieel en viraal DNA werd aangetroffen dan bij gezonde controlepersonen (5). Ook bij patiënten met hoge bloeddruk blijkt de samenstelling en diversiteit van het microbioom af te wijken van gezonde personen (6). Bovendien resulteert een ‘poeptransplantatie’ van die patiënten naar proefdieren in een veel hogere bloeddruk in de proefdieren dan een ‘poeptransplantatie’ van gezonde personen (6). In onderzoeken met probiotica suppletie wordt een verbeterd lipidenprofiel en verlaagde bloeddruk gevonden bij patiënten (1,4,7). Tot slot is naast het darm-microbioom ook het mond-microbioom een interessante factor bij hart- en vaatziekten. Er is bijvoorbeeld een bekende correlatie tussen parodontitis en hart- en vaatziekten, en verschillende onderzoeken laten zien dat probiotica het mond-microbioom en bijvoorbeeld tandplaque positief kan beïnvloeden, wat mogelijk kan helpen het risico op hart- en vaatziekten te verlagen (7).
Referenties
1. Mazidi M, Rezaie P, Kengne AP, Mobarhan MG, Ferns GA. Gut microbiome and metabolic syndrome. Diabetes Metab Syndr. 2016;10:S150-157.
2. Singh V, Yeoh BS, Vijay-Kumar M. Gut Microbiome as a Novel Cardiovascular Therapeutic Target. Curr Opin Pharmacol. 2016;27:8–12.
3. Yamashita T, Kasahara K, Emoto T, Matsumoto T, Mizoguchi T, Kitano N, Sasaki N, Hirata K. Intestinal Immunity and Gut Microbiota as Therapeutic Targets for Preventing Atherosclerotic Cardiovascular Diseases. Circ J. 2015;79:1882–90.
4. Lau K, Srivatsav V, Rizwan A, Nashed A, Liu R, Shen R, Akhtar M. Bridging the Gap between Gut Microbial Dysbiosis and Cardiovascular Diseases. Nutrients [Internet]. 2017 [cited 2018 Feb 27];9. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5579652/
5. Dinakaran V, Rathinavel A, Pushpanathan M, Sivakumar R, Gunasekaran P, Rajendhran J. Elevated Levels of Circulating DNA in Cardiovascular Disease Patients: Metagenomic Profiling of Microbiome in the Circulation. PLoS ONE [Internet]. 2014 [cited 2018 Mar 25];9. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4136842/
6. Li J, Zhao F, Wang Y, Chen J, Tao J, Tian G, Wu S, Liu W, Cui Q, Geng B, et al. Gut microbiota dysbiosis contributes to the development of hypertension. Microbiome [Internet]. 2017 [cited 2018 Mar 25];5. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5286796/
7. Ettinger G, MacDonald K, Reid G, Burton JP. The influence of the human microbiome and probiotics on cardiovascular health. Gut Microbes. 2014;5:719–28.
1. Mazidi M, Rezaie P, Kengne AP, Mobarhan MG, Ferns GA. Gut microbiome and metabolic syndrome. Diabetes Metab Syndr. 2016;10:S150-157.
2. Singh V, Yeoh BS, Vijay-Kumar M. Gut Microbiome as a Novel Cardiovascular Therapeutic Target. Curr Opin Pharmacol. 2016;27:8–12.
3. Yamashita T, Kasahara K, Emoto T, Matsumoto T, Mizoguchi T, Kitano N, Sasaki N, Hirata K. Intestinal Immunity and Gut Microbiota as Therapeutic Targets for Preventing Atherosclerotic Cardiovascular Diseases. Circ J. 2015;79:1882–90.
4. Lau K, Srivatsav V, Rizwan A, Nashed A, Liu R, Shen R, Akhtar M. Bridging the Gap between Gut Microbial Dysbiosis and Cardiovascular Diseases. Nutrients [Internet]. 2017 [cited 2018 Feb 27];9. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5579652/
5. Dinakaran V, Rathinavel A, Pushpanathan M, Sivakumar R, Gunasekaran P, Rajendhran J. Elevated Levels of Circulating DNA in Cardiovascular Disease Patients: Metagenomic Profiling of Microbiome in the Circulation. PLoS ONE [Internet]. 2014 [cited 2018 Mar 25];9. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4136842/
6. Li J, Zhao F, Wang Y, Chen J, Tao J, Tian G, Wu S, Liu W, Cui Q, Geng B, et al. Gut microbiota dysbiosis contributes to the development of hypertension. Microbiome [Internet]. 2017 [cited 2018 Mar 25];5. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5286796/
7. Ettinger G, MacDonald K, Reid G, Burton JP. The influence of the human microbiome and probiotics on cardiovascular health. Gut Microbes. 2014;5:719–28.